کارتحقیقی معاونت در جرم

 از دیر باز در همه ممالک جهان متناسب با رشد و پرورش و تربیت مردم ، هنجارهای مناسب و مثبت و از طرفی رفتارهای معکوس ، یعنی ناهنجار نیز دیده می شد .

به مرور زمان این رفتار های نامناسب وقتی که برخلاف نظام و حکومت بوده از دیدگاه آنان در ردیف رفتارهای منفی و جرم و از موارد آسیب اجتماعی گردید .

انجام جرم نیز هرگز به تنهایی صورت نپذیرفته ، اگرچه همیشه ظاهر امر کسی یا کسانی رأس عملیات اجرای جرم بوده اند و در آن شرکت داشتند .

اما گاهی فرد یا افرادی بی آنکه خود مستقیم در رأس امور باشند دست به اقداماتی زدند که در انجام فعل جرم و ارتکاب آن تأثیر گذار بوده اند . بی شک تأثیراگر اقدامات آنها بیشتر از مرتکبین به جرم نبوده باشد ، کمتر نخواهد بود . که  مفصلاً به بحث و بررسی آن می پردازیم .

1 ـ مفهوم و تعریف معاونت درجرم

تعریف معاونت در جرم : معاونت درجرم آن است که شخص بدون آنکه مستقیماً و رأساً درعملیات اجرای جرم شرکت نموده باشد به یکی ازصور پیش بینی شده درقانون مجرم یا مجرمین را درارتکاب جرم کمک نماید . بنابراین معاون جرم کسی است کهبدون آنکه شخصاً به اجرای جرم منتسب به مباشر پرداخته باشد ، با رفتار خود عامداً وقوع جرم را تسهیل کرده و یا مباشررا به ارتکاب جرم برانگیحته باشد .

مهمترین صفت ممیزه و مشخصه ی معاونت جرم آن است که وی هیچگونه دخالتی درعملیات اجرایی نداشته است .

{ حقوق جزای عمومی (شمس ناتری ) جلد اول چاپ دوم ،  سال 1393 ص  294و295 ـ  انتشارات بنیاد حقوق میزان   }

معاون جرم کسی است که شخصاً در ارتکاب عنصرمادی قابل استناد به مباشر یا شرکای جرم دخالت نداشته بلکه ازطریق تحریک ، ترغیب ، تهدید ، تطمیع ، سوء استفاده از قدرت ، دسیسه فریب و نیرنگ ، ایجاد تسهیلات در وقوع جرم ، تهیه وسایل و یا ارائه طریق درارتکاب رفتارمجرمانه همکاری و دخالت داشته باشد .

{ ایرج گلدوزیان ص 211 }

معاون درجرم علاوه بر جرم برخلاف مباشرت و شرکت ،و همچنین شروع به جرم دخالت درعملیات اجرای جرم منتفی است.به عبارت دیگر معاون جرم کسی است که بدون آنکه شخصاً به اجرای جرم منتسب به مباشرت پرداخته باشد ، با رفتارخود عامداً وقوع جرم را تسهیل کرده و یا مباشر را به ارتکاب آن برانگیخته است.

{ دکتر محمد علی اردبیلی ص 39 }

مصادیق معاونت درجرم

معاونت درجرم یعنی ترغیب یا تهدید یا تهدید و یا تطمیع و یا تحریک به ارتکاب جرم یا ساختن یا تهیه وسایل یا ارائه طریق و یا تسهیل وقوع آن به هر نحو، خصوصاً با دسیسه یا فریب یا سوء استفاده از قدرت . بنابراین معاون جرم کسی است که بدون آنکه شخصاً به اجرای جرم منتسب به مباشر بپردازد با رفتار خود عامداً وقوع جرم را تسهیل کند ویا مباشر را به ارتکاب آن برانگیزد .

{دکتر محمد علی اردبیلی ، انتشارات بنباد حقوقی میزان جلد دوم چاپ 24 سال 1393 ص94 و 95}

تحقق معاونت همچون مشارکت و بلاخره هر جرم دیگری مشروط به اجتماع عناصر سه گانه قانونی ، مادی ، متصل هستند . ولی این امر به این معنی نیست که سرنوشت معاون و مباشر جرم اصلی به یکدیگر پیوند خورده است . بررسی عناصر تشکیل دهنده جرم معانت نظریه ای را که راهنمای قانونگذار در تعیین مجازات معاون جرم بوده روشن خواهد کرد .

{ دکتر محمد علی اردبیلی جلد دوم چاپ 34 سال 1393 ص 95  انتشارات بنباد حقوقی میزان }

منظورازمعاونت درجرم همان است که شخصی بدون آنکه درعملیات اجرایی ارتکاب جرم بطورمستقیم شرکت کند به یکی از صورتهای پیش بینی شده درقانون با مباشر جرم همکاری نماید .ودرحقیقت معاونت جرم مستقلی به شمارنمیرود ، جرم بودن معاونت ، تابع وصف مجرمانه فعل اصلی است بنابراین هرگاه قانونگذار وصف مجرمانه را ازعمل اصلی سلب کند این وصف از معاونت نیز سلب خواهد شد .

{ دکتر محمد علی اردبیلی ، انتشارات میزان جلد دوم چاپ پنجم سال 1386 ص 40}

2 ـ ویژگی و شرایط معاونت درجرم

الف)  عمل مباشر جرم باشد

برای اینکه معاونت درعمل،جرم تلقی شود فعل اصلی نیز باید از نظر قانون جرم باشد .

مثلاً : درنظام حقوقی ایران خودکشی جرم نبوده، لذا معاونت درخودکشی بعنوان یک جرم شناخته نمیشود .

ب)  باید بین معاون و مباشر وحدت قصد وجود داشته باشد .

پ)  فعل معاونت باید پیش ازجرم اصلی و یا همزمان با آن ارتکاب یابد .

ت)  اصولاً معاونت درجرم ، مقید به حصول نتیجه است ، چنانچه کسی به هر طریق دیگری را به ارتکاب جرم همیاری و هم دستی نماید . لیکن از مباشر یا شریک جرمی سر نزند، معاونت محقق نشده و جرم تلقی نمیشود .

{ آیت الله حسین جنت مکان حقوق کیفری عمومی ، ناشرجنگل سال 1390 ص 57 }

ث)  عمل معاون باید دروقوع جرم مؤثرباشد یعنی اینکه بین عمل معاون و وقوع جرم رابطه علیّت برقرار باشد . بنابراین چنانچه احدی برای کشتن آقای (الف) چاقویی تهیه کند و چاقو را بدست آقای (ب) بدهدکه آقای (ب) آقای (الف) را بکُشد و این نتیجه هم حاصل شود اما نه از طریق چاقو، بلکه بوسیله شلیک گلوله به قلب مقتول دراین حالت عمل فرد معاونت درقتل نخواهد بود .

منظورازمعاونت درجرم همان است که شخصی بدون آنکه درعملیات اجرایی ارتکاب جرم بطورمستقیم شرکت کند با مباشر جرم همکاری نماید

شروط تحقق معاونت در جرم

 درحالی که تحقق معاونت در جرم شروطی لازم دانسته شود بطور خلاصه عبارتند از:

الف)  جرم بودن عمل فاعل (فاعل اصلی) .

ب)  معاونت درجرم اصولاً بصورت فعل واقع میشود(لزوم فعل مثبت).

پ)  ارتکاب جرم توسط فاعل یا شروع به اجرای آن .

ت)  مؤثر بودن عمل معاون در وقوع جرم توسط فاعل .

ث)  تقدم یا تقارن زمانی عمل معاون برعمل فاعل .

 ج)  وجود وحدت قصد بین فاعل و معاون .

فهرست

مقدمه

مفهوم و تعریف معاونت در جرم

مصادیق معاونت در جرم

ویژگی و شرایط معاونت در جرم

شرط تحقق معاونت در جرم

مبانی مسؤلیت معاون جرم

نظریه مجرمیت عاریتی

شرایط تحقق معاونت در جرم مانند سایر جرائم

عنصر قانونی

عنصر مادی

مصادیق معاونت در جرم( انواع)

ترغیب

تهدید

تطمیع

تحریص

تحریک

عنصر روانی

عنصر روانی معاونت در جرم عمدی

فرض نخست

فرض دوم

فرض سوم

فرض چهارم

عنصر روانی معاونت در جرم غیر عمدی

مصادیق معاونت در جرم

پیشینه ی تقیسی

شروط لازم در تحریک بعنوان یکی از مصادیق معاونت در جرم

مستقیم بودن ، منجز

فردی

مؤثر

مواردی که مباشر از حدود توافق ضمنی با معاون خارج شود

مجازات معاونت در جرم

حالت اول

حالت دوم

فرض 1

فرض 2

نکته اول

نکته دوم

عوامل و جهات موقوف مجازات و تعقیب معاون جرم

موارد مخفف جرم معاون

محل صلاحیت رسیدگی به جرائم معاونت در جرم در داخل و خارج کشور

فوائدتشخیص معاونت از مباشرت

مستندیات قانون پیشین

ماده 43

ماده 612

ماده 28

شرح ماده 127 قانون مجازات اسلامی

ماده 128

ماده  129

شرح ماده 129

ماده 44

ماده 29

شرح ماده 129

نظرات موجود برای تعیین مجازات معاون

مجازات معاون جرم در قوانین موضوعه

مجازات معاون در شرع

مجازات معاون در قانون

مجازات معاون به استناد ماده 127 ق . م . ا .

نتیجه

منابع و مأخذ