شش سیگما چیست و چه اهدافی دارد؟

فرآيند حل مسأله تيم شش سيگما

قبلاً با عباراتي همچون CTQ (عوامل بحراني براي كيفيت) و يا MBB (كمربند سياه ارشد) آشنا شده ايم . اكنون مهمترين واژه اختصاري در شش سيگما را معرفي مي كنيم : DMAIC

براي هم راستا نمودن فعاليت تيم هايي كه ذاتاً با يكديگر متفاوت مي باشند ، بايد از مدلي مشترك و مناسب استفاده كنيم ، تا اين مدل بتواند هم افزايي لازم را درون تيم ها ايجاد نمايد . پاسخ به اين نياز در شش سيگما ، فرآيند DMAIC (تعريف كردن ، اندازه گيري كردن ، تحليل كردن ، بهبود دادن و كنترل كردن) است . اين فرآيند مجموعه اي انعطاف پذير ولي قدرتمند متشكل از 5 گام مي باشد كه به منظور توسعه و بهبود استفاده مي گردد .

چرخه عمر تيم DMAIC

تقريباً چندين مرحله در چرخه تيم هاي DMAIC وجود دارد .

مرحله اول : تعيين و انتخاب پروژه(ها)

در اين گام ، مديريت فهرستي از پروژه هاي بالقوه شش سيگما را برسسي كرده و اميد بخش ترين پروژه اي كه بايد توسط تيم مورد بحث و بررسي قرار گيرد را انتخاب مي كند .توصيه مي كنيم تا رهبران ، پروژه هايي را را انتخاب كنند كه مبتني بر “2M” مي باشند ، يعني : معني دار و مديريت پذير باشند.

مرحله دوم : تشكيل تيم

به همراه تعيين مسأله ، انتخاب تيم و رهبر تيم (كمربند سياه و يا كمربند سبز) نيز بايد مورد توجه قرار گيرد . رهبران زيرك مي دانند كه حضور افراد در تيم نبايد بر اساس فراغت كاري آنها تعيين شود . اگر شما را براي يك تيم انتخاب نموده اند ، به اين معناست كه شما به عنوان فردي باهوش و پر انرژي شناخته شده ايد تا نتوانيد يك شركت كننده واقعي باشيد.

مرحله سوم : تهيه منشور پروژه

منشور پروژه ، سند مهمي است كه تهيه آن ، راهنماي مستندي را براي اعضاي تيم فراهم مي نمايد ، منشور پروژه مواردي مانند : دليل تعريف پروژه ، هدف ، طرح ريزي اوليه پروژه .

شش سیگما چیست و چه اهدافی دارد؟

مرحله چهارم : آموزش تيم

آموزش داراي اهميت بالايي در شش سيگما است . البته برخي معتقدند كه واژه «آموزش» براي فراگيري شش سيگما مناسب نيست ، چرا كه بسياري از اوقات «كلاس» صرف انجام كارهاي عملي و آموختن آن به كمربند سياه ها و يا ساير اعضاي تيم مي گردد . در آموزش شش سيگما ، تأكيد بر يادگيري توام ابزارها و فرآيند DMAIC است .

مرحله پنجم : انجام DMAIC و بكارگيري راه حل ها

تقريباً همه تيم هاي DMAIC مسئول به كارگيري راه حل هاي خودشان هستند ، و نبايد اجرا را به گروه ديگري منتقل نمايند .

مرحله ششم : انتقال راه حل

سرانجام تيم DMAIC منحل خواهد شد و اعضاء يا به كارهاي عاديشان باز مي گردند و يا به پروژه بعدي انتقال خواهند يافت . با توجه به اين كه اغلب آنها در زمينه هايي كار مي كنند كه از راه حل هايشان تأثير مي پذيرند ، فعاليت هاي آتي آنها نيز به مديريت در انتخاب راه حل ها و كسب اطمينان از اثربخش بودن مسأله حل شده كمك مي نمايد .

مدل حل مسأله DMAIC

ممكن است بپرسيد چه چيزي DMAIC را متفاوت و يا برتر از ساير تكنيك هاي حل مسأله نموده است . DMAIC به عنوان مجموعه اي از حروف يا مراحل ، فراتر از ساير تكنيك ها نيست . آنچه آن را متمايز از سيگما مي كند ، فعاليتهايي است كه شما در هنگام طي مسير در طول  DMAIC انجام مي دهيد به آن مي رسيد .

مهمترين تفاوت ها و يا مزاياي DMAIC هفت مزيت در زير مي باشد :

• اندازه گيري مسأله
• تمركز بر روي مشتري
• صحه گذاري علل ريشه اي
• شكستن عادات گذشته
• مديريت ريسك ها
• اندازه گيري نتايج
• حفظ تغييرات

گام اول : تعريف مسأله

گام اول شرايط اجراي پروژه را مهيا مي سازد و غالباً تيم را با چالش بزرگي مواجه مي سازد . در اين مرحله تيم بايد به سؤالاتي پاسخ دهد . ما روي چه موضوعي كار مي كنيم ؟ علت انتخاب اين مسأله بخصوص چيست ؟ مشتري كيست ؟ نيازهاي مشتري چيست ؟ چگونه اين كار را انجام مي دهيم ؟ منافع حاصل از بهبود كدامند ؟ با پاسخ دادن به اين سؤالات منشور پروژه شكل مي گيرد .

منشور پروژه از سازماني به سازمان ديگر تفاوت مي كند ، اما معمولاً موارد زير را شامل مي گردد.

• عوايد سازماني
• مسأله / بيان اهداف و فرصت
• فرضيات / محدوديت ها
• محدوده سيگما
• افراد و مسئوليت ها
• برنامه اوليه

گام دوم : اندازه گيري كردن

پي گيري منطقي مرحله تعريف ، انجام فاز اندازه گيري است ، بعلاوه اين مرحله پلي براي گام بعدي ، يعني تجزيه و تحليل كردن است .

• جمع آوري اطلاعات جهت معتبر ساختن و كمي كرد مسأله / فرصت
• كشف حقايق و داده هايي كه سرنخ علل اصلي مسأله مي باشند .

شش سیگما چیست و چه اهدافی دارد؟

تيم هاي شش سيگما سازمان را از منظر فرآيندگرايي مورد توجه قرار مي دهند و آن اساس در خصوص معيازهايي كه مي بايست اندازه گيري شوند تصميم مي گيرند .

تقريباً هميشه ، اولين اولويت تيم DMAIC معيارهاي خروجي است كه به بهترين نحو مسائل كنوني را كمي مي كنند . اين معيارهاي اصلي ، اطلاعاتي هستند كه جهت تكميل منشور پروژه استفاده مي شوند .

فهرست مطالب

بخش اول : شش سيگما چيست

فصل اول : داستان موفقيت آميز شش سيگما       2

فصل دوم : منظور از شش سيگما چيست              6

فصل سوم : شش سيگما در سازمان شما               13

فصل چهارم : فرايند حل مسئله تيم شش سيگما   21

فصل پنجم : راهنمايي براي موفقيت شش سيگما 29

فصل ششم : نگاهي به جعبه ابزار شش سيگما      37

فصل هفتم : شش سيگما در عمل           56

فصل هشتم : نكته اي براي مديران      62

فصل نهم : نكاتني كه كاركنان بايد بدانند           67

بخش دوم : تفكر ناب دروازه ورود به سرزمين سيگماها

مقدمه     74

چرخه dmaic         79

ابزارهاي مورد استفاده در فاز بهبود    85

اتلاف يا waste      90

اصول تفكر ناب       91

بستر سازي و توسعه فرهنگ سازماني با مفاهيم تفكر ناب    98

تئوري محدوديت ها  (toc)

ابزارهاي مورد نياز براي كاربرد تئوري محدوديتها           105

نتيجه گيري             108

منابع و مأخذ          110