بررسي ميزان افسردگي دانش آموزان

بررسي ميزان افسردگي دانش آموزان دختر و پسر مدارس شبانه روزي

 «افسردگي متداولترين نوع اختلالات رواني است . بيش از 50 درصد از كل بيماران كه دچار مشكلات رواني هستند افسرده اند . حداقل 5 درصد مردان و 9 زنان درطول عمرشان افسردگي را تجربه مي كنند . اين بيماري اختصاص به طبقه معين اجتماع و ياكشور بخصوصي ندارد . علائم ناراحت كننده آن را ميان فقير ، ثروتمند ، دانشمند ، بيسواد ، زن ومرد در هر گوشه عالم مي توان يافت . هيچ انساني نيست كه از افسردگي ، اضطراب . نگراني و يأس و اندوه در امان باشد . هر فردي در طول عمر خود طعم تلخ محوريت ، يأس نااميدي اندوه و سرخوردگي را خواهيد چشيد .

خود افسرده خسته ، مضطرب . درمانده و مأيوس است و توان و قدرت آن را ندارد كه يا كوچكتر سختي و ناملايمي  مقابله كند .

فشارها واسترس هايي كه در زندگي بشر بوجود مي آيد افسردگي را تشديد مي كند و فرد يك حالت گوشه گيري ، انزوا و ناكامي به خود مي گيرد حتي گاهي هم دست به خودكشي مي زند . علائم بيماران افسرده بصورت خستگي و كوفتگي ، تغيير در اشتها ، اختلال در خواب ، اختلال در گوارش ، تغيير وزن ، تنگي تنفس ، سردرد و سرگيجه ديده مي شود ». اخوت  (1362)

      توجه به مسائل و مشكلات رواني ، عاطفي دانش آموزان در مدارس از اهميت ويژه اي برخوردار است . شناخت خصوصيات عاطفي و رواني دانش آموزان در جهت رشد آنها كمك مي كند و ميزان موفقيت آنها را افزايش مي‎دهد.

اين تحقيق و پژوهش جهت شناخت دانش آموزان افسرده در مداس راهنمايي منطقه سرآسیاب ملارد مي باشد و ميزان افسردگي دانش آموزان مدرسه راهنمایی پسرانه قائم آل محمد و مدرسه راهنمایی دخترانه فضیلت را مورد بررسي قرار مي دهد .

بيان مسئله :

      افسردگي از عوامل زيادي ناشي مي گردد . وراثت . تجارب خانوادگي بخصوص داشتن پدر و مادر افسرده ، از دست دادن يكي از والدين مخصوصاً مادر در اوائل زندگي ، محروميت از علاقه و محبت والدين ، حوادث ناراحت كننده و منفي در زندگي ، نداشتن روابط اجتماعي نزديك با افراد قابل اعتماد و بالاخره نداشتن يا از دست دادن حس احترام و اعتماد به خود از مهمترين عوامل ايجاد افسردگي مي باشند . محيط اجتماعي هم از علل بروز افسردگي است و عواملي مانند روابط بين افراد و عدم امكانات تحصيل مي تواند در ايجاد افسردگي مؤثر باشد .

انتقال از يك محيط اجتماعي باز و آزاد به محيط محدود و بسته مدرسه، جدا شدن از كانون گرم و صميمي خانواده ، زندگي در يك محيط قانوني و رسمي، گذراندن اوقات فراغت بصورت منفعل درمحيط مدرسه و تغيير مقطع ابتدايي به راهنمايي كه خود يك نوع عامل استرس مي باشد و مسائل ديگري كه مي تواند مشكلات روحي ورواني براي نوجوانان دختر و پسر اين مراكز ايجاد نمايد . با توجه به اين مشكلات تلاش مي‎شود كه ميزان افسردگي دانش آموزان دختر و پسر مراكز راهنمایی منطقه سرآسیاب ملارد ، با استفاده از تست بك مشخص گردد و گامي مؤثر در جهت پيشگيري از افسردگي نوجوانان محصل برداشته شود .

اهميت و ضرورت تحقيق :

      «افسردگي از جمله اختلالي است كه ممكن است بيشتر مردم در طول دوره عمر آن را تجربه كنند و از طرفي هم افسردگي روي بيشتر كاركردهاي فرد اثر مي گذارد . يعني انرژي فرد كاهش مي يابد ، اختلال در خواب پيدا مي كند ، از اجتماع مي گريزد . مشغوليات ذهني افزايش مي يابد ، سطح عملكرد كاهش مي‎يابد و بالاخره احساس بي كفايتي و حتي سرانجام هم تفكر خودكشي يا اقدام به خودكشي از جمله اثراتي است كه افسردگي روي فرد افسرده مي‎گذارد». پورافكاري (1369)

      پديده افسردگي از مسائل پيچيده رواني دنياي امروز مي باشد و بسياري از خودكشي ها در جهان مخصوصاً در كشورهاي پيشرفته ناشي از افسردگي است . اگر اين بيماري با دورة بحران نوجواني همراه شود عواقب وخيمي دارد . افسردگي ميزان كارائي فرد را هم كاهش مي دهد . و احتمالاً افت تحصيلي هم در افراد مبتلا به افسردگي زياد است .

      براي كاستن از اين اختلالات روحي ، رواني و رفتاري خصوصاً درنسل آينده ساز دنياي نو ، بايد عوامل وعلل را شناخت و باتدبير و كمك از اهل فن و متخصصان در جهت رفع و پيشگيري اين بيماري گاهي مؤثر برداشته شود .

      اين تحقيق به بررسي ميزان افسردگي در محيط دانش آموزي راهنمايي مي پردازد و ميزان افسردگي در گروه دختران و پسران را بررسي مي كند و نتايج اين تحقيق براي كليه نهادهايي كه به نوعي با مدارس سروكار دارند از قبيل آموزش و پرورش ، هلال احمر ، سازمان بهزيستي و غيره مفيد و موثر خواهد بود .

اهداف تحقيق :

      هدف از انجام اين تحقيق اين است كه دانش آموزان دختر و پسر مدارس راهنمایی منطقه سرآسیاب ملارد مورد ارزيابي تست بك[1] قرار بگيرند و درجات افسردگي هر جنس بطور جداگانه در ابعاد 20 گانه تست مشخص شود.

      چون آگاه هستيم كه افسردگي بسيار شايع است و از طرفي تعداد زيادي از افراد مبتلا به افسردگي شناخته نمي شوند و در مورد آنها تشخيص درستي داده نمي شود . از اين رو خود مبتلا رنج فراواني را تحمل مي كند بدون آنكه خانواده ، مدرسه ، دوستان به آن آگاهي داشته باشد لذا اگر افرادي كه داراي افسردگي مي باشند شناخته شوند مي توانيم با آگاه كردن مسئولان مدارس و معلمان تربيتي قدمي حتي ناچيز در حل مشكلات دانش آموزان برداريم .

با بررسي ميزان افسردگي در دانش آموزان مدارس و مقايسه آنها با هم (دختر و پسر) مي توان به نتايجي دست يافت .

1. وجود يا عدم وجودافسردگي در اين دو گروه مورد مطالعه
2. ميزان و حدود افسردگي هر يك از دانش آموزان (دختر و پسر) مورد مطالعه

فرضيات تحقيق :

1. در بين دانش آموزان مدارس راهنمایی افسردگي وجود دارد .
2. بين افسردگي دختران و پسران دانش آموز تفاوت معني دار وجود دارد .

تعاريف عملياتي :

افسردگي: ميزان نمره اي كه دانش آموزان در آزمون افسردگي بك بدست مي‎آورند .

دانش آموزان : دانش آموزان مدارس

فصل دوم

• پيشينه و سوابق تحقيق و تعاریف
• S افسردگي
• S علائم افسردگي
• S انواع افسردگي
• S علل افسردگي
• S درمان افسردگي

تعاریف  :

افسردگي

          «بيماري افسردگي بيماري است كه خصوصيت اول و عمده آن تغيير خلق است و شامل يك احساس غمگيني كه از يك نواميدي خفيف تا احساس يأس شديد ممكن است نوسان داشته باشد . اين تغيير مشخص در رفتار . نگرش ، تفكر آراء و اعمال فيزيولوژيكي خود بوجود مي آورد . افسردگي به عنوان يك نشانه در بسياري از بيماريهاي رواني و جسمي ممكن است وجود داشته باشد و بخش فرعي يا ثانوي از تابلوي باليني را تشكيل دهد . همچنين افسردگي مي توان يك احساس طبيعي باشد كه مشخصه حالت ماتم و سوگواري است .

افسردگي در بيماران افسرده روي كل ارگانيسم اثر مي گذارد و تمام حوزه زندگي يك فرد را تحت تآثير قرار مي دهد . خصوصيت اصلي ومركزي حالات افسردگي ، كاهش عميق ميل به فعاليتهاي لذت بخش روزمره مثل معاشرت ، تفريح ، ورزش و غذالت بطور كلي شدت افسردگي به تعداد علائم و درجه نفوذ آنها دارد.

در خفيفترين حالت ممكن است فقط معدودي از علائم اساسي وجود داشته باشد . مهمترين علامت افسردگي همين ناتواني در كسب لذت از چيزهايي است كه قبلاً براي او لذت بخش بوده است . غذا براي شخص بي طعم ، فعاليت جنسی بدون لذت ، شغل خسته كننده و معاشرتهاي پرمعني پوچ و بي معني مي گردد . پورافكاري (1369)

غمگيني يكي از خصوصيت افسردگي است احساس درماندگي ، كاهش اعتماد به نفس از مهمترين علائم افسردگي هستند .

 يكي از عواملي كه باعث پنهان ماندن و عدم تشخيص افسردگي مي شود در آميختن آن باغمگين معمولي است . در زندگي هر فرد موقعيتهايي پديد مي آيد كه خواه ناخواه او را غمگين مي سازد اما اين حالت با آشفتگي واقعي رواني همراه نيست برعكس افسردگي حالتي است كه بركيفيت خلق شخص تأثير عميق گذاشته و نحوه ادراك او را از خويش و از محيط خود دگرگون مي سازد .

مثلاً يك تغيير مهم در زندگي ، خوب يا بد ، ارتقاء ، طلاق ، مرگ اقوام نزديك ، ترك خانه در دوره بلوغ ، بازنشستگي ، بيماري جسمي ، گرفتاري مادي ، ازدواج ، بچه دار شدن و غيره وقتي واكنش به اين اتفاقات فوري و مناسب بوده افسردگي حاد پيدا شود .

تشخيص آن مشكل نخواهد بود . اما وقتي به كندي رشد كرده و ماهها و سالها طول كشيد ارتباط دادن عدم تحرك ، بي خوابي ، خستگي بيزاري از مردم و عدم واكنش به همديگر احتمالاً مشكل ، لذا تشخيص افسردگي دشوارتر است . مطالعات ثابت كرده است كه اگر كسي در دوران رشد مصيبت غم بزرگي مثل مرگ يكي از والدين يا فرد مهمي از خانواده ديده باشد نسبت به افسردگي حساسيت بيشتري داده ». بررسي ميزان افسردگي دانش آموزان

علائم افسردگي :

          «علائم عمده بيماران مبتلا به افسردگي روحي است . احساس بي ارزشي ، پريشاني عقايد ، خودآزاري ، شكايت از دردها اختلال تنفس ، اختلال گوارشي ، سردرد ناراحتي هاي جسماني ازعلائم اين بيماري است .

ساير علامات مشخص افسردگي عبارتند از : بي اشتهايي و كاهش وزن ، بي خوابي ، ترس و نگراني سحرخيزي ، كاهش انرژي ، خستگي و خستگي پذيري ، عدم توجه به كارهاي روزمره ، بي علاقگي به فعاليتهاي جنسي ، احساس گناه افكار مربوط به خودكشي و خودآزاري و خلاصه اين كه خود افسرده اظهار مي‎دارد كه در مغز من اشكالاتي وجود دارد زيرا اظهار مي كنند كه مي ترسند عقلشان را از دست بدهند يا كنترل بر احساسات خود نداشته باشند . براي اين كه بيماري را افسرده بناميم لازم است داراي دو شرط زير باشد :

اول : اينكه مدت بيماري براي حداقل يك ماه متمادي يا بيشتر باشد ».

دوم : اينكه اين بيماري داراي تمام يا قسمت اعظم علائم و نشانه هاي زير باشد.

الف ) گرفتگي دل ، غمگيني ، تشويش ، زود رنجي ، بدبيني ، نااميدي .

ب ) بي اشتهايي شديد و كاهش وزن و يا پرخوري بي سابقه و افزايش وزن

ج ) بي خوابي يا پرخوابي بي سابقه

د ) ضعف و بي طاقتي و خستگي

هـ ) بي قراري و پا بي حالي و بي رمقي

و ) عدم قدرت در لذت بردن از زندگي و يا بي علاقگي

[1] – Beck

فهرست مطالب

فصل اول

مقدمه

بيان مسئله

اهميت و ضرورت تحقيق

اهداف تحقيق

فرضيات تحقيق

تعاريف عملياتي

فصل دوم

افسردگي

علائم افسردگي

انواع افسردگي

علل افسردگي

درمان افسردگي

پیشینه تحقیق

فصل سوم

روش تحقيق

روش گزینش نمونه

جامعه آماري و نمونه گيري

روش و ابزار جمع آوري اطلاعات

روش آماري

ابزار سنجش و مراحل تکامل آن

اعتبار و روایی

اجراء و نمره گذاری وتفسیر

فصل چهارم

یافته های تحقیق

فصل پنجم

تجزیه و تحلیل داده ها

فصل ششم

پیشنهادات و محدودیت ها

منابع

پیوست

جداول

جدول شماره 1- نمرات افسردگی دانش آموزان پسر

جدول شماره 2- نمرات افسردگی دانش آموزان دختر

جدول شماره 3- توزیع فراوانی میزان افسردگی دانش آموزان پسر

جدول شماره 4- توزیع فراوانی میزان افسردگی دانش آموزان دختر

جدول شماره 5- نتایج تحقیق مربوط به دو گروه