بررسی ریشه مینیاتور و نگاره‌های ایرانی

 بررسی در مورد ریشه هنر مینیاتور و مکتب های مختلف آن و نمادها در نگاره های ایرانی

طبیعت در نگاه شرق مفهومی متافیزیکی دارد و تجلی آن نزد فرهنگ های مختلف شرقی بر اساس آداب و رسوم ، آیین ها ، اعتقادات و اسطوره ها به شکل های مختلفی تبلور یافته و با مفاهیم و رویکردهای فلسفی و عرفانت آمیختگی داشته است ، طبیعت از منظر نگارگری به شکلی آرامش بخش وآذین شده است و گو یای حقیقتی زیبا و بهشتی در ذهن نگارگر است، در این رهگذر با نگاهی به نگاره « همای و همایون » اثر جنید، مربوط به دیوان خواجوی کرمانی، مکتب جلایری بغداد( 798 هـ ق) ، با دست مایه قرار دادن فضای نگاره به بررسی و تحلیل مفهوم طبیعت خاصه در هنر شرق و همچنین ریشه، جایگاه و اهمیت باغ در فرهنگ و هنر ایرانیان پرداخته شده است.

و در بخش آخر نقش طبیعت به ویژه باغ ایرانی در نگاره « همای وهمایون » مورد پژوهش قرار گرفته است. و در نتیجه به این امر دست می یابیم که نگارگر ایرانی بعد تقدس و ماورائی را در  برخورد با طبیعت داشته و تمام عناصر نگاره در یک وحدت مثالی تجلی یافته اند .

واژگان کلیدی: هنر شرق، نگارگری، باغ ایرانی

 مفهوم طبیعت :

به طور کلی مفهوم طبیعت از مد نظر هنرمندان متفاوت است و بر اساس باورها و نوع نگرش هنرمند نسبت به جهان و هنر معنی می شود بنابراین تعاریفی هم که ارائه می شود از نظرگاه آنان متمایز است. مفهوم « طبیعت » در فرهنگ معین چنین تعریف شده است :

« 1) سرشتی که مردم بر آن آفریده شده ، 2) خلق وخوی ، 3) هر یک از چهار عنصر… ، 4) وضع اختصاصی و مزاجی یک فرد، مزاج، 5) قوه مدبره همه اشیاء در عالم طبیعی که عبارت است از زیر فلک قمر تا زمین ، حقیقتی الهی که فعاله همه صور است. » در جایی دیگر آمده است : «طبیعت … قوتی است که از قوت های نفس اند ارکان چهار گانه ای کارکن .»  و به تعبیر دیگر « طبیعت عبارت از نیروی ساری در اجسام که جسم از طریق آن به کمال طبیعی اش می پیوندد.» بررسی ریشه مینیاتور و نگاره‌های ایرانی

برای مطالعه ادامه این بخش لطفا مقاله را دانلود بفرمایید

نقاشی ایرانی یکی از مکاتب بزرگ هنر آسیائی است و معیارهای سنتی مشترکی با نقاشی ژاپنی ، چینی و هندی دارد، اما کیفیات مخصوص و جذابیت خاص خودش را نیز داراست.

باغ ایرانی

ریشه واژه باغ

« باغ معادل واژه «پردیس » است که آن مأخود از زبان مادی (پارادایز ) می باشد. » ، پارادایز در اوستا دو بار  به کار برده شده است و از « کلمه « په اره دئسه » متشکل از دو بخش «په اره» به معنی محوطه و پیرامون « دئسه» به معنای محصور ریشه گرفته است که بر روی هم به معنای درختکاری و گلکاری پیرامون ساختمان است. » « معرب واژه پردیس « فردوس» می باشد که در پهلوی « پالیز » شده و درفارسی دری هم به کار رفته است و با بستان و روضه در عربی و فارسی مشترک است .» بررسی ریشه مینیاتور و نگاره‌های ایرانی

اما « باغ واژه ای فارسی است که در پهلوی و سغدی به همین شکل به کار برده می شود. برخی این واژه را در فارسی و تازی مشترک می دانند  و برخی برآنند که این واژه در اصل تازی است و جمع آن را بیغان می آورند.» ( مجتبی رجبی ، 89 ، 7)

برای مطالعه ادامه این بخش لطفا مقاله را دانلود بفرمایید

باغ درنگارگری

« اما باغ و باغ ایرانی ، یکی از مضامین مهم درنگارگری ایرانی است که اغلب در پی توصیفی ادبی به تصویر درآمده است .» (توکا ملکی ، 61- 102 ، 101) شریف زاده در همایش بین المللی سلطان محمد ادبیات را به عنوان منبع الهام نگاه هنرمند توصیف کرد وگفت : هنرمندان در این نوع نگاه با اقتباس از ادبیات و حکمت  تمام فضا سازی ها و تصویر سازی ها را به عالم فراتر از ماده سوق می دادند. عالم معنا و عالم مثال در نظر آنها مورد اهمیت بود. برای رسیدن به آن تخیل شاعرانه به عناصر اصلی نظر داشتند. بررسی ریشه مینیاتور و نگاره‌های ایرانی

برای مطالعه ادامه این بخش لطفا مقاله را دانلود بفرمایید

باغ در نگاره همای وهمایون

نگاره « همای و همایون» (تصویر 1) یکی از تصاویر دیوان خواجوی کرمانی ، محصول عالی ارتباط هنری بین شیراز، تبریز وبغداد است که در مکتب تبریز جلایری ( نیمه 2 سده 8 و اوایل سده 9 ) توسط جنید نقاش به تصویر کشیده شده است. از جمله شاخصه های این مکتب تمایل به نمایش شاعرانه و عارفانه طبیعت ، توجه به منظره طبیعی  وترسیم درختان و گیاهان متنوع. توجه به ریز کاری های تزئینی ، به کارگیری عنصر معماری ( نظیر در و پنجره و … ) و تفکیک فضای بیرونی و درونی است.

برای مطالعه ادامه این بخش لطفا مقاله را دانلود بفرمایید

تاریخ نقاشی مینیاتور و طراحی

از ارنست کوهنل *

مطاله نقاشی مینیاتور ایرانی از قرن بیستم شروع شد، امّا با چاپ موضوعات تازه و مطالعه جنبه های ویژه، پیشرفت های مهمّی در هر دهه ، به دست آمده است. نمایشگاه های متوالی در پاریس در 1093 ، در برلین 1909، مونیخ 1910، مجدداً پاریس 1912 فیلادفیا 1926، لندن 1931، نیویورک ( موزه هنرهای مترو پلیتن) 1933 ولنینگراد 1935 هر بار نمونه های ناشناخته تری  را بمعرض نمایش گذاشته اند و الان تقریباً هر ماه مقاله تازه ای درباره مسائل آن چاپ می شود.

اما با وجود بر این هنوز مشکلات متعددی از قبیل امضاهای مشکوک که مشکل می توان آنرا اثبات کرد، انتساب های دلبخواه قدیمی ، دزدی تألیفات مثل آنچه ندرتاً درنقاشی های غربی شناخته شده و تحریف های زیرکانه که باعث سردرگمی موضوع می شود در این زمینه وجود دارد. و غیر از این مسائل بتازگی مبادرت به تعدادی تحقیقات قطعی  در این زمینه شده است، چون منابع مشرق زمین بقدر کافی مورد کاوش واقع نشده و بویژه چون دست آوردهای موجود هنوز بطور سیستماتیک جمع بندی نشده است بایستی کاملاً ناقص و نارس تلقی شوند .

برای مطالعه ادامه این بخش لطفا مقاله را دانلود بفرمایید

مکتب تبریز

اگرچه نوآوری هائی که انجام دادند به نظر می رسید که تقلیدی سطحی بوده است، به بیان دیگر آنها می خواستند با استفاده از نسخه های قدیمی رشیدالدین در اواخر قرن 14 سبک قدیمی را کماکان ادامه دهند. یک مینیاتور جالب از شاهنامه که در تملک گیورکیان ، نیویورک است ، احتمالاً متعلق به این سری تصاویر عهد ترکمن است . مینیاتوری که دو صفحه را پوشانده و اصلاً بعنوان تزئین اوّل کتاب آمده، تیمور را در حالی که در جشن فضای آزاد در مقابل یک چادر در وسط جمعیت روی فرشی نشسته نشان می دهد.

برای مطالعه ادامه این بخش لطفا مقاله را دانلود بفرمایید

مکتب شیراز

  قدیمی ترین کتاب خطی مصوّر که می تواند ثا بت شود که از مکتب شیزار است شا هنامه ای در استامبول است بتاریخ 1370 (772 هجری) .

نسخه دیگری در کتا بخانه سلطنتی مصر مورخ 1393 ( 796 هجری) که هنوز قدری سردرگمی را در کمپوزیسیونهایش نشان می دهد و اسب ها بالاتر از زمین یورتمه می روند و در موارد دیگر شخصیت ها بیهوده ایستاده اند ؛ اما نشاطی که با آن یک گروه اسب سوار را گرد آورده یا یک صحنه دربار که جمع شده اند و بویژه حالتی که در آن موتیف های دورنما بطور هوشمندانه ای بعوض اینکه مثل یک فرمول تکرار شود اصلاح شده ونشان می دهدکه این مکتب خیلی بیشتر از تبریز با بغداد ، جائی که تصاویر استاندارد رشید الدین تولید شده ، مربوط بوده است ؛

برای مطالعه ادامه این بخش لطفا مقاله را دانلود بفرمایید

مکتب هرات

در سبک شیراز سنت های قدیمی تر بروشنی ادامه می یابد و در تمام رشد بعدی خود اساساً در محدوده گرایشات اصلی باقی می ماند، ازجمله ، به طور یقین ، بعضی هنرمندان باهوش علیرغم ، نبوغشان تغییر جهتی را تحمیل نکردند، برعکس شیراز مکتب هرات هرگز به اجرای شایسته یک هنرمند خوب راضی نمی شد بلکه ویژگی های هنری شخصی بطور مداوم بروز می کرد، بنابراین کاملاً منطقی است که استاد مهمی چون بهزاد در آنجا ظهور کرده باشد. بررسی ریشه مینیاتور و نگاره‌های ایرانی

برای مطالعه ادامه این بخش لطفا مقاله را دانلود بفرمایید

بهزاد و مکتب او

بوستان سعدی کتابخانه سلطنتی مصر ، قاهره ، مورّخ 1488 (893 هجری) ، که شامل چهار مینیاتور با امضای بهزاد است، خود بهترین نمونه صلاحیت را برای یک بررسی منتقدانه کارهای او دارد فرمول امضاء در تمام موارد « عمل العبد بهزاد» است و در سه مورد طوری ناپیداست که شکی نمی ماند که امضاء خود بهزاد است.

چهارمین امضاء در یک شکل تزئینی طولانی تر بعد از تاریخ 1489 (894 هجری) ثبت شده ، سه صفحه آن اندرونی را باتزئینات مجلل و پرتفصیل ارائه داده و در دو صحنه معماری نقشی مهمتر از چهره ها بازی می کند، در حالیکه در سومین آنها یک هم آهنگی بین شخصیت ها وزمینه می باشد. از بسیاری جهات اجرا کاملاً مطابق رسوم مکتب هرات است، نه معماری رنگی و شرح جزئیات و نه بخش نسبتاً بی ترتیب چهره ها در صحنه به هیچ وجه ابداعی نیست. پیشرفت عمدۀ ایران بعد از مغول در طرز کار ویژه پیکر هاست ، ویژگی مشهود و حالات و حرکتی که با استفاده مؤثر از رنگ بدست آمده، از این جهت است که بهزاد خودش را از قواعد قراردادی کاملاً آزاد نگاه می دارد .

برای مطالعه ادامه این بخش لطفا مقاله را دانلود بفرمایید

کیفیّات زیبائی در نقاشی ایرانی

از: اورنس وینیون

نقاشی ایرانی یکی از مکاتب بزرگ هنر آسیائی است و معیارهای سنتی مشترکی با نقاشی ژاپنی ، چینی و هندی دارد، اما کیفیات مخصوص و جذابیت خاص خودش را نیز داراست. محدودیت های آن مشهود است؛ اما درست بخاطر همین محدودیت ها ، هدفهایش را با تمامیت و درستی ویژه ای دنبال می کند .بعضی از این محدودیت ها از خارج و بقیه با انتخاب خود بخود و طیب خاطر پذیرفته شده است . معمولاً فرض شده است که هنر تصویری در ایران محدود در بستر مینیاتور و بویژه تصاویر کتب خطی است ؛

این چند خط بخش بسیار کوچکی از این مقاله بود که بیشتر برای آشنایی با نوع مقاله بود؛ برای مطالعه کامل این مقاله ارزشمند لطفا آن را دانلود بفرمایید