کارتحقیقی جرم کلاهبرداری

کارتحقیقی جرم کلاهبرداری

امروزه کلاهبرداری یکی از جرایم ارتکابی مجرمین است . و کلاهبرداری با تصاحب مال دیگری با تزویر و حیله و تقلب آنرا بدست میآورد.اما تفاوت متمایزی با سرقت دارد . چرا که در سرقت  مال مسروقه بدون اطلاع مال باخته ربوده میشود امادرکلاهبرداری علاوه بر اینکه مال باخته بی اطلاع نیست به لحاظ اینکه فریب خوردن و اغفال شدن وی از روی اختیار و اراده مال خود را به کلاهبردار تسلیم میکند ولی بلعکس سرقت ،مال باخته با آرامش و طیب خاطر این عمل را همراهی کرده و نسبت به این امر نیز مصر می‌باشد. کارتحقیقی جرم کلاهبرداری

حتی کلاهبرداران حرفه ای برخلاف بسیاری از مجرمین دیگر نه تنها از بهره هوشی بالایی برخوردار است بلکه برخلاف بزهکاران یاغی فاقد پیشه شرافتمندانه می‌باشند. حتی این گروه مجرمان چه بسا دارای مشاغل مهم و مناسب اقتصادی یا تحصیلات عالیه و موقعیت اجتماعی خوبی هستند که با استفاده از این مناصب و موقعیت ها بهره گیری از جذابیت و چرب زبانی و خوش لباسی، قربانی خویش را به دام می اندازد.

آنها بیش از هر امری به سنجش وضع قربانی آینده خود توجه می نمایند ،کما اینکه عملاً نیز در طول سال و ماههای متوالی شاهد رخ دادن این جرم درسراسرکشورخودمان در اقسام اشکال مختلف آن بوده ایم که در این تحقیق ما به جرم کلاهبرداری در حقوق جرای اختصاصی می پردازیم که به شرح و تحلیل آن می پردازیم . کارتحقیقی جرم کلاهبرداری

کلاهبرداری

سابقه تاریخی

جرم پدیده ای است انسانی اجتماعی ، انسان در هر جامعه به اقتضای انگیزه های روانی خود ، مرتکب جرمی میشود که زمینه های ارتکاب آنرا از سازمانهای فرهنگی ، سیاسی و اقتصادی جامعه خود کسب کرده است .

لذا بین جرم و عوامل جرمزای اجتماعی همبستگی نزدیک و مستقیم وجود دارد . به نحوی که تغییرات پیوسته عوامل مذکوردر تغییر چهره جرایم کاملاً مشهود است و درکیفیت وکمیت جرایم تأثیر بسزایی دارد .

از زمانی که مالکیت خصوصی بعنوان یک نهاد اجتماعی پذیرفته شده ، تجاوز به اموال دیگران نیز بعنوان یک عمل زشت مورد توجه بوده است ، منتها شیوه این تجاوز و چهره آن با تحولات اجتماعی و پیچیده شدن روابط اجتماعی ، رنگهای متنوعی به خود گرفته است .

روزگاری تجاوز به مال غیر همراه با خشونت و اعمال زور ، بیشتر بصورت سرقت واقع میشده است ، ولی تحول جوامع و صنعتی شدن ، این نوع ربودن را تغییر داده و بجای ربودن خدعه آمیز مال غیر که معمولاً دورازنظرصاحب مال صورت میگرفته است .کلاهبرداران امروزه با توسل به وسایل متقلبانه و از راه خدعه و نیرنگ بدون هیچگونه خشونتی مال دیگران را ( حتی با رضایت صاحب مال )  از چنگال آنها خارج میکنند و در ظاهرهم ، خود را از نخبگان جامعه به شمار می آورد.

هرچند کلاهبرداری و سرقت در ربودن مال غیر مشابهند ،کلاهبرداران از نظر جرم شناسی در ردیف مجرمین حرفه ای و انسانهای یقه سفید هستند. که به دلیل هوش و ذکاوت سرشار ، شناسایی آنها بسیار مهم و پیچیده است .

همانطور که روش خدعه آمیز آنها در ربودن مال مردم عجیب و بعضاً بظاهر موجه است ، روش آنها در توجیه اعمال مجرمانه خود و فرار از چنگ قانون هم ، چشم ظاهر بین را به شک وامیدارد که مبادا اینان از انسانهای خارق العاده ای هستند که دست خلقت درذات آنها راه مال اندوزی را به ودیعت گذاشته است .

لذا شناخت این قبیل مجرمین هم از نظر حقوقی و هم از نظر جرم شناسی واجد اهمیت است و نباید تصور کرد که عدالت اقتضا دارد اگر سارقی مالی را معادل یک چهارم دینار طلای مسکوک در غیر سال قحطی از حرز برباید دستش باید قطع شود ، اما یک کلاهبردار که با هزار حیله و تقلب دیگران را می فریبد و از این طریق میلیون ها تومان به دست می آورد ، فقط باید تعزیر شود ؛ آن هم به میزانی که مادون حد باشد. کارتحقیقی جرم کلاهبرداری

بعید است کسی قائل به ابدی بودن مقررات الهی اسلام و جامع الاطراف بودن آن باشد و چنین تصور کند که کلاهبردارانی که اموال مردم را به یغما میبرند و نظم جامعه را به هم میزنند و پایه های اقتصادی و فرهنگی و سیاسی حکومت اسلامی را متزلزل میکنند ، از سارقی که ربع دینار از حزر میرباید ، خطرناک تر نیستند . اگر سرقت به دلیل خاص « السارق والسارقه فاقطعوا ایدیهما جزءاً بما کسبا نکالاً من الله » حرام و مذموم است.

تعریف کلاهبرداری

 کلاهبرداری واژه ای فارسی از ترکیب دو جزء ( کلاه ) و ( برداری ) تشکیل شده است. در زبان فارسی کلاه به چیزی اطلاق میشود که از پوست ، پارچه ،  زربفت و امثال آن میدوزند و بر سر میگذارند و پسوند ( برداری ) مشتق از مصدر برداشتن به مفهوم بلند کردن و در مجموع این واژه ها به معنای برداشتن کلاه از سر است ، اما از حیث معنا ی مجازی به مفهوم ربودن عقل از شخص است و بدین اعتبار کلاه کسی را برداشتن بمعنای ، فردی را فریب دادن و مال وی را تصرف کردن یا به قصد عدم پرداخت از قرض گرفتن .کلاه بر سر کسی گذاشتن نیز به مفهوم گول زدن ، فریفتن ، مغرور کردن و بدین طریق مال غیر را تصاحب کردن است .

 {کتاب لغت نامه دهخدا ـ واژه کلا ـ چاپ 1375 ص 124، انتشارات نشر میزان }

این مفهوم کلاهبرداری با مفهومی که اصطلاح حقوقی آن تداعی میکند متشابه و قابل انطباق است بدین توضیح که با انتخاب جملات و واژه کلیدی ( اصلی ) و حذف جملات و واژه های تمثیلی و توضیحی ( تکراری ) در ماده 1 قانون تشدید مجازات کلاهبرداری و ارتشاء و اختلاس و لحاظ رویه قضایی ساده ترین شکل کلاهبرداری در مفهوم حقوقی آن بصورت ذیل قابل تعریف است .

( تحصیل مال غیر با توسل بوسیله متقلبانه )

{ کلاهبرداری و واژگان متشکله آن ـ مهدی سالاری ـ چاپ اول ـ1386 ـ ص 20 ـ انتشارات نشر میزان }

تعریف جرم کلاهبرداری

کلاهبرداری ـ استعمال اسم یا عنوان ساختگی به منظور متقاعد ساختن طرف ، یا سمت  مجعول و اقتدارات و اعتبارات موهوم و امید وار کردن به وقایع موهوم یا بیم دادن از امور موهوم تا به این ترتیب مال یا سند یا اوراق بهادار و قولنامه از طرف بگیرند و ضرر به او برسانند مجرم این جرم را کلاهبردار نامند . ( ماده 238 ق . م . عمومی ) بین صحنه سازی کلاهبرداری و اشتباه مجنی علیه که موجب تسلیم مال یا سند و غیره میشود باید رابطه علیت باشد .

اما تعریفی که بر اساس ماده ( 1 ) قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری در حال حاضر عنصرقانونی جرم کلاهبرداری را در ایران تشکیل میدهد ، اشعار می دارد :

هر کس از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکت ها یا تجارتخانه ها یا کارخانه ها یا مؤسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیر واقع امیدوار نمایدیا از حوادث و پیش آمدهای غیر واقع بترساند و یا اسم و یا عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور و یا وسایل تقلبی دیگر وجود اموال یا اسناد یا حوالجات یا قبوض یا مفاصا حساب و امثال آنها را تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد ، کلاهبردار محسوب و علاوه بر رد اصل مال به صاحبش به حبس تا 7 سال و به پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است محکوم می شود .

ضمن تشریح ارکان متشکله این جرم بهتر درک خواهد شد

این تعریف

اولاً = با اصل قانونی بودن جرم و مجازات سازگار است . چرا که تمامی واژه هایی که در آن بکار گرفته شده عین یا مترادف همان واژه هایی است که توسط مقنن در تدوین ماده ( 1 ) قانون تشدید مجازات کلاهبرداری و اختلاس و ارتشاء بعنوان رکن قانونی بزه موصوف استعمال شده است . و بعلاوه منحصراً بر همان مفاهیم و مصادیق دلالت می نماید که ماده قانونی مذکور ناظر بر آن است و نتیجتاً از این حیث مانع دخول مصادیق مشابه دیگر است و بعبارت دیگر مانع اغیار است و چون تمامی مصادیق ماده موصوف را شامل می شود ، پس به این اعتبار جامع افراد است ولذا به تعبیر منطقیون باید گفت تعریفی جامع و قانع است. کارتحقیقی جرم کلاهبرداری

ثانیاً = نظر به اینکه واژه های منتخب در تعریف اصیل و در حداقل و حاوی مفهوم لازم می باشنداز دیدگاه ادبیات حقوقی این تعریف منجر و مختصر بوده و دارای واژه های جشوه و زائد نمی باشد بلکه منحصراً متشکل از عناصر اختصاصی تشکیل دهنده این جرم میباشند بدین ترتیب تعاریفی نظیر تعاریف زیر :

الف ) بردن متقلبانه مال غیر

ب ) توسل به وسایل متقلبانه برای بردن مال دیگری

ج ) استیلاء بر مال غیر، از طریق مانورهای متقلبانه به قصد تملک

د ) بردن مال دیگری از طریق توسل توأم با سوء نیت به وسایل متقلبانه که از این جرم بعمل میآید .

فهرست

مقدمه

کلاهبرداری

سابقه تاریخی

تعریف کلاهبرداری

تعریف جرم کلاهبرداری

ضمن تشریح ارکان متشکله این جرم بهتر درک خواهد شد

ارکان تشکیل دهنده بزه کلاهبرداری

رکن قانونی

رکن مادی

رفتار مرتکب

وسیله

مصادیقی که مقنن ذکر کرده است عبارتند از

موضوع جرم

حصول نتیجه مجرمانه

دستگیری برادر قلابی شهردار سابق تهران

رابطه علیت

شروع به کلاهبرداری

رکن معنوی( روانی)

عدم علم مجنی علیه به متقلبانه بودن وسیله

همکاری در ارتکاب جرم کلاهبرداری

اشکال خاص جرم کلاهبرداری

اشکال کلاهبرداری در امور ثبتی

اشکال کلاهبرداری در شرکتها

شرکت در کلاهبرداری

معاونت در کلاهبرداری

تعدد یا تکرار جرم کلاهبرداری

و به موجب رأی دیگری

صور خاص جرم کلاهبرداری

ورشکستگی به تقصیر یا تقلب

تعدی نسبت به دولت

دسیسه و تقلب در کسب و تجارت

تبانی و مواضعه برای بردن مال غیر

انتقال مال غیر بدون مجوز قانونی

معرفی مال دیگری به عوض مال خود

تبانی در معاملات دولتی

کلاهبرداری در امور ثبتی

تقاضای ثبت ملک متعلق به دیگری

امتناع از رد حق به صاحب آن

انجام معامله معارض

کلاهبرداری در شرکتهای سهامی

کلاهبرداری در شرکتهای مختلط سهامی

کلاهبرداری در شرکتهای با مسؤلیتهای محدود

تحصیل متقلبانه تصدیق انحصار وراثت

جعل عنوان نمایندگی بیمه

سوء استفاده از ارز دریافتی از دولت

جرایم بازرگانی و اقتصادی در حکم کلاهبرداری

حکم کلاهبرداری در ارتباط با شرکتهای سهامی

حکم کلاهبرداری در ارتباط با شرکتهای با مسؤلیت محدود

حکم کلاهبرداری در مورد سایر شرکتهای تجارتی

جرایم ارزی در حکم کلاهبرداری

جرایم جنبی کلاهبرداری

جرایم سوءاستفاده از ضعف نفس و یا همی و هوس دیگران

انتقال مال غیر

چند نکته قابل ذکر در این ماده بنظر میرسد

معامله معارض

مجازات بزه کلاهبرداری

کیفر کلاهبرداری مشدد

کارتحقیقی جرم کلاهبرداری

مجازات جرم کلاهبرداری

مجازات اصلی

کلاهبرداری ساده

مجازات تبعی و تکمیلی

مجازات شروع به کلاهبرداری

تخفیف و تعلیق مجازات کلاهبرداران

نتیجه گیری از تحقیق

راهکارهای پیشنهادی

منابع و مأخذ

پی نوشت