وضعیت آموزش و پرورش کنونی ایران

مقدمه

در سه دهه ی گذشته، کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، با فرازو نشیب های فراوانی در زمینه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و آموزش مواجه بوده اند. در رویارویی با بسیاری از چالش هایبالقوه ی آینده، سیستم آموزشی به عنوان سرمایه ای ضروری در تلاشبرای تحقق یافتن اهداف مربوط به توسعه، تلقی می گردد و مهم ترینابزار موجود برای پیشبرد و واقعیت بخشیدن به آرمان های هر ملت میباشد. وضعیت آموزش و پرورش کنونی ایران

در سپیده دم قرن جدید چشم انداز آن حزن و امید را بر می انگیزد،لازم است همه ی انسان ها مسوولانه به اهداف و ابزار تعلیم وتربیت توجه کنند. چالش های بزرگ در تمامی ابعاد وسیع جامعه، چشماندازی از ضرورت نو شدن، احیاء و ابداع را به ما نشان می دهد. (صافی، احمد،1382: 149)

چگونه ممکن است این چالش های بزرگ، توجه سیاستگزاری های آموزشیرا جلب نکند؟

برای رسیدن به این هدف، باید به تنش های اصلی روبرو شویم و برآنان فائق آییم، تنش میان جوامع جهانی و محلی، تنش های همگانی وفردی، تنش میان سنت و تجدد، تنش میان ملاحظات دراز مدت و کوتاهمدت و بالاخره تنش میان توسعه ی فوق العاده ی دانش و ظرفیت تطابقبشر با آن و در نهایت، عامل همیشگی دیگر، تنش میان معنویات ومادیات است که غالباً جهان بدون شناخت آن آرزوی دستیابی به آرمانها و ارزش ها که ((اخلاق)) نام دارد را در سر می پروراند. (سپاه منصوری، جهانشیر ،1379 : 70 – 75)

نیم نگاهی به برنامه ریزی آموزشی

با نگاهی به روند کمی و کیفی آموزش و پرورش در سطح جهان و به ویژه در سطح جهان سوم در دهه های اخیر، به خوبی متوجه می شویم که ارتقاء کیفیت آموزش و پرورش، موضوع فوق العاده حساسی بوده که بروز بحران جهانی آموزش و پرورش از جمله نشانه های آن است.

ژاک هلک (1371) در کتاب ((آموزش و پرورش: سرمایه گذاری برای آینده)) ضمن بررسی روندهای توسعه منابع انسانی و آموزش و پرورشدر سه دهه ی اخیر به مشکلات ناشی از افزایش هزینه ها و کاهش کیفیت اشاره نموده است و سه نیاز اساسی را درمیان نیازهای دیگر غالب می داند:

1- توجه بیشتر به کیفیت آموزش و پرورش.

2- مصروف داشتن منابع مالی بیشتر برای تولید مواد آموزشی مناسب و تربیت معلمان با صلاحیت.

3- بهبود مدیریت، امور اداری و پشتیبانی معنوی علمی نظام آموزش و پرورش.

(ادامه این بخش بعد از دانلود مقاله در دسترس خواهد بود) وضعیت آموزش و پرورش کنونی ایران

گستره ی آموزش و پرورش نوین

زبان تعلیم و تربیت در جهان امروز، زبانی ((جهانی است))، هر چندکه مضمون آن بر اساس فرهنگ ها می تواند ((محلی)) و ((بومی))باشد. در قرن جدید، جهان در تجربه ای جدید وارد شده است و تعلیم و تربیت در این عصر به لحاظ روش ها، محتوا و اهداف رنگی دیگر به خود گرفته است. (جمال زاده، سید رضا، 1381 : 33)

تحول در عرصه ی آموزش و پرورش به گونه ای است که ایجاد کلاس های دموکراتیک و مهم تر از آن تشکیل کلاس های مجازی با استفاده ازپیشرفته ترین فناوری های اطلاعاتی مطرح می باشد. عصر جدید، عصر یگانگی انسان ها، عصر دهکده ی جهانی، عصرماهواره، عصر تهی شده زمین و یورش به قلمروهای کهکشان نام گرفته است. آیا سیستم آموزشی در جهان کنونی ما با روش های معمول می تواند به حیات خود ادامه دهد؟ آن چه مسلم است، ضرورت خارج شدن آموزش و پرورش از تنگنا و محدوده ی زمانی و مکانی (اینجا واکنون) و تعامل با جامعه جهانی است.

درهر حال فرآیند((جهانی شدن))،موضوع جدی و حائز اهمیت میباشدو توسعه فعالیتها همکاری بین المللی را می طلبد.

آموزش و پرورش جهانی و آموزش و پرورش شهروندی به عنوان ضرورت های اجتناب ناپذیر قرن جدید مورد تأکید پنجمین کنفرانس بین اللملل یونسکو نیز قرار گرفته است. این کنفرانس، اشاره های متعددی به پدیده ی جهانی شدن داشته و ویژگی های آموزش و پروش نوین را درابعاد ذیل مطرح نموده است:

1- آینده نگری و آینده شناسی با توجه به پدیده ی جهانی شدن وزندگی در جوامع فاقد مرز

2- توجه و تأکید جدی به چهار رکن اساسی یادگیری: یادگیری برای زیستن، دانستن، انجام دادن و زیستن با یکدیگر

3- تعلیم و تربیت همه جانبه و استفاده از تمام ظرفیت های انسانی و توجه به مفهوم بهره ی عاطفی EQ و تأکید بر ضرورت توجه بیش ازپیش بر پرورش ظرفیت های عاطفی در نظام های تعلیم و تربیت وضعیت آموزش و پرورش کنونی ایران

4- به کارگیری شیوه های فعال مشارکتی و تجربی در آموزش

5- تأکید بر ضرورت پرورش تفکر جانبی و تفکر خلاق در دانش آموزان و عدم تکیه انحصاری بر تفکر تحلیلی.

(ادامه این بخش بعد از دانلود مقاله در دسترس خواهد بود)

سیستم آموزش و پرورش مطلوب سیستمی است که با نیازها و اهداف جامعه تناسب داشته باشد

تمرکز زدایی

در مسیر تحولات سازنده و با توجه به تجارب و اندوخته های سایرکشورها در برقراری شیوه های مدیریت در سطوح مختلف نظام آموزشی وبا ژرف اندیشی نسبت به اصلاحات آموزشی به این نتیجه دست می یابیم که دیگر نباید این تجارب را که دیگران با قیمت صرف زمان و سرمایه گذاری به مقیاس وسیع به دست آورده اند به لحاظ عدم اطلاع دوباره به محک تجربه بزنیم.

شیوه اداره ی سیستم آموزش به صورت غیر متمرکز و تفویض اختیار به استان ها، نواحی و مناطق یکی از اساسی ترین ویژگی های نظامآموزشی کارآمد می باشد.

پیروی از چنین سیاستی از فلسفه ی اجتماعی و تربیتی جوامع مختلف منشأ می گیرد. (کریمی، عبداظیم ،1380 : 85)

اصولاً اداره نظام آموزش و پرورش درکشورهایی که به شیوه غیرمتمرکز عمل میکنند برسه اصل مهم استوار است:

1- تفویض اختیارات وسیع به مقامات محلی آموزش و پرورش که اعضاءآن توسط مردم یاحکومت های ایالتی انتخاب می شوند.

2- ترغیب و تشویق مردم، مؤسسات و انجمن های داوطلب به منظورسرمایه گذاری و شرکت در امور آموزش و پرورش

(ادامه این بخش بعد از دانلود مقاله در دسترس خواهد بود)

 جایگاه فراگیران در سیستم آموزشی

اغلب صاحب نظران، معلمان و مربیان با صراحت و شفافیت، دست کم درباورهای ذهنی ادعا دارند که برنامه هایی در نظام تعلیم و تربیت موفق است که از طریق مشارکت فعال فراگیران و دخالت مستقیم آنان صورت می گیرد. بنابراین، آنچه همگی بر آن اتفاق نظر دارند، حضورمخاطب اصلی در صحنه ی تعلیم و تربیت است، اما کیفیت حضور و وزن ارزشی هر یک از این عناصر، محل اختلاف و منشأ بروز سلیقه ها وروش های مختلف تربیتی است. وضعیت آموزش و پرورش کنونی ایران

با تکیه بر مفهوم زیربنایی واژه ی ((تربیت)) و کالبد شکافی این واژه ی استراتژیک می توان وجه تمایز بین روش های متفاوت تربیتی را به وضوح تشخیص داد. این واژه که از نظر بیان ظاهری، بسیاررایج اما از نظر معنی جای گیری در نگرش ها و باورها بسیار غریب وبیگانه می باشد.

به دلیل همین بدیهی بودن از آن دور شده ایم، میتواند نگاه ما را به نوع تربیت فراگیران تغییر دهد.

(ادامه این بخش بعد از دانلود مقاله در دسترس خواهد بود)

توجه به خلاقیت فراگیران

از دیگر ویژگی های مهم آموزش و پرورش کارآمد از بعد فراگیر، اهمیت به تربیت خلاق و فضا سازی تعامل بین مخاطب و محیط برای فرآیند عادت زدایی است و این همان اصل ((تازگی معتدل)) در تربیت است که ژان پیاژه از آن در فرآیند تقویت و تجدد ساخت های شناختی یاد می کند. خلق موقعیت های جدید یادگیری، جادوی جاذبه ی یاددهی- یادگیری است، زیرا در پرتو همین موقعیت هاست که رخوت روزمرگی زایل می گردد و فراگیران طعم زندگی واقعی و یادگیری معنادار را می چشند.

به ویژه درجریان زندگی پیچیده ی امروزی که هرلحظه درحال شدن است وخلاقیت ونوآوری،ضرورت استمرارزندگی فعال است.

(ادامه این بخش بعد از دانلود مقاله در دسترس خواهد بود)