اختلالات یادگیری کودکان

مقدمه

در این مقاله سعی کرده ایم اختلالات یادگیری کودکان در خواندن را از منظر‌های گوناگون مورد بررسی قرار دهیم در ابتدا به تعریف این اختلال و سپس به علائم تشخیص و راه های درمان آن پرداخته ایم.اختلال در خواندن يکي از اختلالات ويژه است.

متاسفانه تا مدت هاي طولاني دانش آموزاني را که در يادگيري يک يا چند درس مشکلات جدي داشتند با اصطلاحات معلول ادراکي، آسيب ديده مغزي و آسيب ديده عصبي معرفي مي کردند و به بسياري از اين دانش آموزان برچسب کودن، کم ذهن، عقب مانده و امثال آن مي زدند که هيچ کدام صحيح نيست.

در واقع اين افراد به علت مشکلي که در خواندن دارند نمي توانند کتاب هاي درس علوم، رياضي و امثال آن را بخوانند و بنابراين در آن درس ها نيز با مشکلاتي روبه رو مي شوند. امروزه همه بررسي ها نشان مي دهد اين اختلال قابل درمان است و آموزگاران و حتي والدين اگر به دانش و حوصله لازم مجهز باشند، مي توانند اين مشکل را حل کنند و حتي ممکن است بسياري از اين دانش آموزان در زمينه هاي متعدد به پيشرفت هاي چشمگيري دست يابند.

وقتي دانش آموز يا والدينش براي درمان مراجعه مي کنند، مطمئناً از چيز يا چيزهايي رنج مي برند. ممکن است والدين احساس گناه کنند، فکر کنند وظايفشان را در مورد فرزندشان به خوبي انجام نداده اند، ممکن است فکر کنند.

در دوران بارداري فرزندشان غفلت هاي زيادي کرده اند، ممکن است تصور کنند مردم آنان را به خاطر مشکل يادگيري فرزندشان تحقير مي کنند.همچنين ممکن است تصور کنند فرزندشان موجبات سرشکستگي آنان را فراهم کرده است و بنابراين نسبت به فرزندشان احساس خصومت کنند، ممکن است به علت دلسوزي نسبت به فرزند به دليل وجود اختلال در او، حمايت افراطي در پيش گيرند، ممکن است براي سرپوش گذاشتن بر چيزي که در نظر آنان نوعي حقارت و ننگ است، به بيان مبالغه آميز موفقيت هاي خود و فرزندشان بپردازند.و….

مشکلات يادگيري کودکان، ارتباط تنگاتنگي با مسائل فرهنگي، خانوادگي، اقتصادي، تغذيه، بهداشت ومسائل مربوط به محيط آموزشي و… دارد.

در انتها ی این مجموعه به راه ها و روش های درمان این بیماری اشاره شده است.

تعریف مسئله

در تعریف از اختلال یادگیری بر خلاف تصوری که در میان مردم رایج است وآن را به دانش آموزان عقب مانده ذهنی نسبت می دهند می توان چنین گفت : کودکانی در این گروه قرار می گیرند که تفاوت فاحشی بین هوش بالقوه آنان و عملکرد شان در زمینه یادگیری وجود دارد. اختلالات یادگیری کودکان

که البته این تفاوت ناشی از عقب ماندگی ذهنی ،  فقر فرهنگی و آموزشی ، تاخیر رشدی  و نابهنجاری های رفتاری و … نمی باشد . در واقع اختلال یادگیری یکی از اختلالاتی است که برای اولین بار ممکن است در کودکی یا نوجوانی تشخیص داده شود و یا حد اقل شروع آن در کودکی است.

مشکل اصلی این کودکان ضعف شدید تحصیلی در زمینه های خواندن ، نوشتن ، ریاضیات یا بیان نوشتاری است.

این کودکان از نظر توانایی های خواندن (شناخت حروف، ترکیب حروف، روان خوانی و درک مطلب) و یا توانایی های نوشتن(دست خط ، کپی کردن ، دیکته نویسی) مشکل جدی دارند. همچنین ممکن است در زمینه مهارت های ریاضی (شناخت شکل نوشتاری اعداد ، ارزش اعداد ، درک یا انجام عملیات ریاضی و …)و یا در بیان مطالب و مقصود خود از طریق نوشتار (جمله نویسی ، انشاء و یا پاسخ دهی کتبی سایر دروس)دچار مشکل شوند.

نکته قابل توجه آنکه در یک فرد مبتلا گاه یک و یا حتی ترکیبی از چند اختلال از این طبقه وجود دارد .عدم توانایی خواندن در فرد علی رغم برخورداری از سلامت بینایی ، شنوایی ، هوشی ، حسی و … را اختلال خواندن می نامیم  این اختلال با نامهای دیلکسی ،الکسی ،عقب ماندگی خواندن ونارساخوانی نیز نامیده می شود .

تشخیص نارسا خوانی

تشخیص نارسا خوانی عمدتا زمانی شروع می‌شود که والدین یا معلمان متوجه می‌گردند کودک علیرغم توانایی‌های عمومی ، در زمینه خواندن با مشکل مواجه است.

در ابتدا غالب موارد ابتدا بررسی‌های لازم پیرامون ماهیت نارسا خوانی و امکان وجود ضایعه عصبی توسط پزشکان متخصص انجام می‌پذیرد در این بررسی‌ها ، آزمایش‌های کامل پزشکی به عمل آمده ، تاریخچه زندگی کودک ، شرایط دوران جنینی ، چگونگی تولد ، روند دوران رشد کودک پیش از مدرسه ، بیماری‌ها تصادفات و ضربه‌های مغزی احتمالی مورد مطالعه دقیق قرار می‌گیرد. اختلالات یادگیری کودکان

زمانی که شواهدی ازضایعات جوش مغزی مشاهده شدکودک جهت بررسی‌ها وآزمایشات دقیق‌تربه متخصص مغزواعصاب ارجاع می‌گردد.

در پی معاینات دقیق پزشکی و آزمایشهای عصبی چنانچه ابتلای کودک به نارسا خوانی مورد تایید قرار گیرد کودک جهت ارزیابی‌های بیشتر و تنظیم برنامه‌های ترمیمی و در مانی به متخصصان روانی تربیتی معرفی می‌شود.البته علت اصلی تشخیص اختلالات خواندن در کودکان مشخص نشده است.

علایم اختلال خواندن:

این کودکان ممکن است در یک یا چند مهارت مربوط به خواندن مشکل داشته باشند،در اینجا با ارائه نمونه هایی به معرفی مشکلات این کودکان برای درک بهتر می پردازیم :

• ناتوانی در باز شناسی حروف :

شکل نوشتاری حروف را یاد نمیگیرد.مثال:نمی داند شکل(س)چیست؟یا اسم آن را می داند(سین)ولی صدای آنرا نمیداند.

• ناتوانی در تمیزدیداری حروف :

برخی حروف راکه تاحدی شبیه به هم هستند،اشتباه تشخیص میدهد.مثال(ز)را با(ر)،(د)رابا(ر)،ع و ح را با یکدیگر اشتباه میگیرد.

• ناتوانی درترکیب حروف:

حروف را به تنهایی می شناسد ولی نمی تواند آنها را ترکیب کرده ویک کل بسازد.

مثال : ب ، ا ، د را تک تک می خواند ولی (باد) را نمی تواند بخواند یعنی نمی تواند حروف آنها را ترکیب کند و کل را تشخیص دهد .

• حذف کردن :

معمولا حروف اضافه یا آخر فعل ها را حذف می کند . مثال : ( آمدند ) را ( آمدن) می خواند.

• کلی خوانی :

درواقع درخواندن کلمات مشکلی ندارد ولیکن در خواندن حروف ویا بخشی ازیک کلمه با مشکل روبرو میشوند.

مثال:آبادان رامیخواند ولی حروف ویا بخش های آنرا به تنهایی در آن نمی تواند پیدا کند وبخواند.

به عبارتی ممکن است کل کلمه را به عنوان یک شکل حفظ کرده باشد.

• درک مطلب :

برخی از کودکان توانایی خواندن(حتی گاهی روانخوانی متن)را به خوبی دارند ولیکن قادر به پاسخ سوالات مطالعه شده را نیستند.

یا به عبارتی آنچه را می خوانند درک نمی کنند که این مشکل ممکن است ناشی از ضعف در شناخت روابط اجزای متن به دلیل مشکلات دستور زبان باشد. اختلالات یادگیری کودکان

• سرعت خواندن :

جمله یا متن را می خواند ولی سرعت خواندن خیلی پایین است . علت سرعت پایین خواندن می تواند مسایلی مانند گم کردن خط و کلمات به دلیل بی توجهی ، جزئی خوانی و … باشد.

• مهارتهای واج شناختی :

مهارتهای واج شناختی دسته ای ازخرده مهارتهای شنیداری هستند که به نوعی با زبان به ویژه با آواشناسی آمیخته شده است.

که خود شامل مهارت هایی از جمله تکمیل،تجزیه،ترکیب،صداکشی، تقطیع و …. می باشد :

• بخش کردن:

گاهی کودک بخش کردن را نمی داند،گاهی بخش می کند ولی توانایی شمارش تعداد بخشها را ندارد.

و درمواردی نیز توانایی نامیدن بخش ها را به طور جداگانه را ندارد.

مثال: بادام(2بخش) بخش اول با، بخش دوم دام ، در هر یک از موارد گفته شده میتواند مشکل داشته باشد.

تشخیص نارسا خوانی عمدتا زمانی شروع می‌شود که کودک علیرغم توانایی‌های عمومی ، در زمینه خواندن با مشکل مواجه است.

• صداکشی:

این گروه توانایی نامیدن صداهای هر هجا یا بخش راندارند . مثال : سا = س + ا

• تکرار یک بخش در کلمه

مثال: مهر مهر مهربان

توقف نکردن در پایان جمله

*نکته: توجه داشته باشید که یک خواننده ماهر باید ترکیبی ازمهارت های جزئی خوانی و کلی خوانی را داشته باشد.

در واقع جزئی خوانی کودکان در سال اول تحصیلی امری طبیعی و مورد نیاز می باشد.

ولی با گذشت زمان آنان باید کلمات آموخته شده قبل را به صورت کلی خوانی بخوانند و تنها در صورت برخورد با کلمات جدید از جزئی خوانی استفاده نمایند واین مهارت خود عامل افزایش سرعت خواندن در فرد می گردد.

اختلالات یادگیری کودکان

فهرست مطالب

مقدمه

تعریف مسئله

تشخیص نارسا خوانی

علایم اختلال خواندن

ویژگی های کودکان نارسا خوان

عوامل موثردر نارساخوانی دانش آموزان

مشکلات حوزه دید

مشکلات زبان

مشکلات بصری- حرکتی- فضایی

درمان

نمونه از کودکان نارسا خوان

منابع